Πάει ο παλιός ο τρόπος

«Κύριε, θα ήθελα να σας ζητήσω να κάνετε λίγο υπομονή. Ελπίζω ότι μετά τα Χριστούγεννα θα μπορώ να δώσω τα δίδακτρα»… Παρά την πικρή γεύση που αφήνει η παράκληση του 14χρονου κοριτσιού στον καθηγητή στο φροντιστήριο Αγγλικών σε γειτονιά του κέντρου της Αθήνας –πόσα άλλα παιδιά έχουν διακόψει τέτοιες «πολυτέλειες», αφού οι οικογένειές τους παλεύουν για τα στοιχειώδη– στρέφει τη σκέψη στη δύναμη που έχουμε όλοι μέσα μας να παλεύουμε για το μέλλον μας.

Η παράκληση του 14χρονου παιδιού να συνεχίσει τα μαθήματά του χτυπά στη βασική αρτηρία αιμάτωσης ώστε η Ελλάδα να ξεφύγει από το τέλμα της εύκολης, δανεικής ευημερίας. Πρόκειται για ένα αίτημα για μόρφωση, η οποία δεν μπορεί πλέον να προσφέρεται μέσα από τις ευκολίες του παρελθόντος.

Και μ’ αρέσει η περίπτωση του παιδιού που ζητάει να συνεχίσει τα Αγγλικά, διότι το.....

αίτημα ακούγεται… παράταιρο για τα μέχρι προ τριετίας δεδομένα. Η γνώση Αγγλικών ήταν εκ των ων ουκ άνευ για μια κοινωνία «μοντέρνα», όπως η ελληνική. Αλλωστε, όλοι όσοι μεγάλωσαν τα χρόνια της μεταπολίτευσης γνωρίζουν Αγγλικά. Ναι, αλλά πώς τα γνωρίζουν; Πτυχία που έχουν αποκτηθεί κατά τα χρόνια του Γυμνασίου και κατόπιν έχουν αξιοποιηθεί ως προσόντα σε βιογραφικά για την αναζήτηση δουλειάς. Ομως, ως τυπικά προσόντα και όχι ουσιαστικά. Η αλήθεια είναι ότι ο μέσος Ελληνας γνωρίζει λίγα Αγγλικά, και δυστυχώς, αυτό δεν αφορά μόνο την ξένη γλώσσα.

Η λειτουργία του σχολείου, βυθισμένου στο τέλμα της ήσσονος προσπαθείας, αποτυπώνει με ενάργεια την ευρύτερη αποχαύνωση της ελληνικής κοινωνίας, που επί μακρόν πίστεψε ότι με τη μετριότητα μπορεί να προχωρήσει, να ευημερήσει. Και αφού το πετύχαινε, συνέχισε την ίδια συνταγή. Το ίδιο έγινε στην ανωτάτη εκπαίδευση, το ίδιο στη λειτουργία των κρατικών και κοινωνικών υπηρεσιών. Οι κοιτίδες αριστείας, που εύλογα υπάρχουν, ας μην αποτελούν ασπίδα στρουθοκαμηλισμού. Ελάχιστους αφορούν, όχι τους πολλούς. Ο κανόνας ήταν ημίμετρα στη γνώση (αλήθεια, πόσοι γνωρίζουν την Ιστορία της χώρας μας για την οποία επαίρονται;) και ρηχή μόρφωση. Αυτό οδήγησε σε fake (κάλπικη) αξιοκρατία, fake διαφάνεια, fake κουλτούρα, fake κοινωνική αλληλεγγύη.

Η ανάταση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όπως πλέον μόνο με ξόδεμα ψυχής και χωρίς χρηματική ανταμοιβή μπορεί να συμβεί στο σχολείο και το πανεπιστήμιο, είναι υποχρέωση προς τη νέα γενιά της Ελλάδας. Πρόκειται για μορφωτική διαδικασία, που ξεκινάει από το σχολείο και διαχέεται στην καθημερινή οργάνωση και λειτουργία του κράτους και της κοινωνίας. Και αυτά δεν είναι αόριστα διακυβεύματα. Σχετίζονται με το πώς κάνουμε τη δουλειά μας απέναντι στον συμπολίτη, πώς διαχειριζόμαστε τις κοινωνικές υπηρεσίες, πώς διαμορφώνουμε πλέον το διαβρωμένο από την κακόγουστη χλιδή αστικό τοπίο, πώς αναζητούμε την ανάπτυξη.

Ο κορμός της κοινωνίας, που καλείται να μαζέψει τα συντρίμμια της χρεοκοπίας, οφείλει να αναζητήσει μέσα του τις μεθόδους και τους κανόνες λειτουργίας και να τους διαμορφώσει σε νέο συμβόλαιο κοινωνικής ευημερίας, είτε αυτό αφορά στους πολιτικούς θεσμούς είτε τις κοινωνικές σχέσεις. Αλλωστε, εν τέλει, δεν έχει σημασία πόσα ταλέντα διαθέτει ένας λαός, αλλά πώς τα διαχειρίζεται.

Tου Αποστολου Λακασα από ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ